Εννιά φαγιά...

Τα 9 Φαγιά ( φαγητά στην τοπική διάλεκτο ) της Ανατολικής Θράκης..

Αγαπώ πολύ την παράδοση..σέβομαι την απλότητα και την σοφία των "παλιών" και νιώθω δέος ακούγοντας εξιστορήσεις εκείνων των καιρών..είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη γιατί σε αυτή την ενότητα θα σας παρουσιάσω τα ήθη και έθιμα του τόπου μου αλλά και άλλων περιοχών από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω φυσικά..θα δούμε πολύ παλιές συνταγές και τελετουργικά..ενδεχομένως όσοι έχετε καταγωγή από την Ανατολική Ρωμυλία και Θράκη να έχετε ακούσει κάποια από αυτά..Φυσικά σε κάθε περιοχή,δεδομένου οτι μιλάμε για μια πολύ μεγάλη έκταση, υπάρχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά ακόμη και στην  ίδια συνταγή ή έθιμο.. πάμε να μάθουμε ένα από τα πιο όμορφα Χριστουγεννιάτικα έθιμα της Ανατολικής Θράκης!

Το δωδεκαήμερο λοιπόν στην Θράκη γιορταζόταν με ιδιαίτερη θρησκευτικότητα. Ιδιαίτερη σημασία είχαν οι καρποί της γης στους οποίους έδιναν συμβολικό χαρακτήρα. Την παραμονή των Χριστουγέννων η νοικοκυρά έφτιαχνε το Χριστόψωμο ( η παράδοση λέει ότι τα χριστόψωμα ήταν παραγγελία της Παναγίας όταν ήταν ετοιμοθάνατη) και τα μοίραζαν στην γειτονιά και στα συγγενικά τους σπίτια για το καλό..λόγω της αυστηρής νηστείας που επιβάλει η γέννηση του θεανθρώπου τα φαγητά της παραμονής ήταν νηστίσιμα και αλάδωτα..κάθε σπίτι έπρεπε να έχει 9 φαγητά στο  <<σοφρά>> δηλαδή στο τραπέζι  για τους εννιά μήνες που κυοφορούσε η Παναγιά ή κατά άλλους για τα 9 μέρη μέρη που επισκέφθηκαν ο Χριστός, η Παναγία και ο Ιωσήφ κατά το διωγμό του Ηρώδη.

τα 9 φαγητά ήταν :

·          η άζυμη πίτα για να γίνουν τα στάρια λαμπερά

·         το μέλι για να κουβαλούν τα μέλη της οικογένειας πάρα πολλά πράγματα σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, όπως οι μέλισσες

·          το κρασί για να “απλώσει” η οικογένεια σαν κληματαριά

·          το σαραγλί (είδος σιροπιαστού γλυκού με σουσάμι και καρύδι)για να φερόμαστε πάντα “γλυκά” στους συνανθρώπους

·         το καρπούζι για να' ναι γλυκιά σαν καρπούζι η παραγωγή (και μάλιστα το παραδοσιακό κιτρινωπό και όχι αυτό που έχουμε μάθει οι νέες γενιές)

·          το πεπόνι για να μιλούν οι συγχωριανοί με γλυκά λόγια για την οικογένεια

·         το μήλο για να έχουν τα μέλη της οικογένειας κόκκινα μάγουλα δείγμα υγείας

·         το σκόρδο για να προστατεύονται από τα τσιμπήματα των εντόμων στα χωράφια και τέλος

·          το κρεμμύδι για να έχουν οι λεχώνες πολύ γάλα όπως δακρύζει εκείνο συνεχώς..

Η διαδικασία είχε ως εξής..αφού στρωθεί το τραπέζι ο μεγαλύτερος σε ηλικία θυμιάτιζε όλα τα φαγητά και τα μέρη του σπιτιού και έδινε ευχές στους μικρότερους. Έπειτα σταύρωνε τρεις φορές το χριστόψωμο με το υνί (ένα μεταλλικό εξάρτημα του αρότρου -ένα από τα γεωργικά εξαρτήματα-) και το έκοβε με το χέρι και όχι με το μαχαίρι (γιατί το σίδερο είναι φορέας του κακού). Καθώς το μοίραζε έδινε ευχές στον καθένα γεροσύνη καλοσύνη και καλό μπερεκέτι (είναι τοπική έκφραση που έχει το νόημα της ευδαιμονίας) .
Στο τραπέζι αφήνουν λίγο από όλα τα φαγητά για τις “ψυχές” που θα έρθουν το βράδυ να επισκεφτούν το σπίτι και τα βάζουν κάτω από τα εικονίσματα, για να τα ευλογήσει ο Χριστός. ο νοικοκύρης έβαζε τις "παράδες του Χριστού" (παράδες= χρήματα στην ντοπιολαλιά μας) κάτω από τη μεσάλα (τραπεζομάντιλο). Τα χρήματα τα έπαιρνε όποιος ξέστρωνε το τραπέζι .

εσείς το γνωρίζεται το έθιμο ή έχετε κάτι παρόμοιο?

Ακολουθεί συνταγή για άζυμο ψωμάκι και χριστόψωμο σε περίπτωση που θέλετε να ακολουθήσετε και σεις το Θρακιώτικο έθιμο μας!

Άζυμο ψωμί (δηλ.δεν απαιτείται προζύμι)

Υλικά:

3 φλ.αλευρι για όλες τις χρήσεις

φωτο απο google

1½  κούπα χλιαρό νερό

¼ κουταλάκι του γλυκού ξηρή μαγιά

1½ κουταλάκι του γλυκού αλάτι

½ κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη

Εκτέλεση:

Ζυμώνουμε όλα τα υλικά αφήνουμε να φουσκώσει μέσα σε μια φόρμα που έχουμε βάλει λαδόκολλα και ψήνουμε στους 180οC. Το ζυμαράκι μας θα ναι λίγο «ρευστό»..έτσι πρέπει να είναι μην το φοβηθείτε.

Χριστόψωμο

Υλικά:

1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις

2 φακελάκια μαγιά

η πιο απλή εκδοχή

1/2 κ.γλ. αλάτι

2 κ.γλ. ζάχαρη

2 κ.σ. γλυκάνισο

3-4 κομματάκια μαστίχα θρυμματισμένη

1/2 κ.γλ. μαχλέπι σκόνη

λίγο σουσάμι

λίγο βούτυρο και αλεύρι για το ταψί μας

Εκτέλεση :

Βράζουμε το γλυκάνισο με δυο φλιτζάνια νερό και κρατάμε το ζουμί. Σε μια λεκάνη ρίχνουμε το αλεύρι και κάνουμε μια λακουβίτσα στο κέντρο. Ρίχνουμε τη μαγιά, το αλάτι και τη ζάχαρη, προσθέτουμε τη μαστίχα και το μαχλέπι και σιγά σιγά το νερό του γλυκάνισου. Ζυμώνουμε απαλά μέχρι να έχουμε μια ζύμη ελαστική, να μην κολλάει στα χέρια. Αφήνουμε τη ζύμη μας σε ζεστό μέρος να φουσκώσει. Βάζουμε τη ζύμη μας σε ένα ταψάκι και με λίγο ζυμάρι που έχουμε κρατήσει φτιάχνουμε δύο κορδόνια τα οποία τοποθετούμε πάνω στο ψωμί σε σχήμα Σταυρού. Στολίζουμε με καρύδια ή αμύγδαλα, πασπαλίζουμε με το σουσάμι και βάζουμε να ψηθεί σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για μια ώρα.

σας βάζω και τα παραδοσιακά μας κάλαντα για όσους θέλουν να τα ακούσουν...

Ακούστε το από το Χρόνη Αηδονίδη: http://www.youtube.com/watch?v=oDp62vmIi0I